زبان روسی 

پرگویش‌ترین زبان اروپا و هشتمین زبان پرگوینده جهان است که در بخش‌های عظیمی از اوراسیا گفتگو می‌شود. روسی زبان رسمی فدراسیون روسیه و کشورهای عضو شوروی سابق است.

روسی زبان مادری حدود ۱۴۵ میلیون نفر است و ۱۱۰ میلیون نفر آن را به عنوان زبان دوم می‌دانند. روسی زبان رسمی فدراسیون روسیه و یکی از زبان‌های رسمی کشورهای بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و کریمه و نیز یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل متحد است. همچنین این زبان به صورت گسترده در کشورهای اوکراین، گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و اسرائیل تکلم می‌شود.

ادبیات روسی بسیار غنی بوده و دارای نویسندگان بزرگی چون لئو تولستوی، فیودور داستایفسکی، آنتون چخوف، الکساندر پوشکین، میخائیل لرمونتوف، ماکسیم گورکی، نیکلای گوگول و ولادیمیر ناباکوف می‌باشد.

تاریخچه زبان روسی

زبان روسی از شاخه اسلاوی زبان‌های هندواروپایی است. زبان‌های اسلاوی بیشتر از دیگر زبان‌های هندواروپایی، به زبان‌های بالتیکی نزدیک هستند. زبان اولیه اسلاوی در تاریخ طولانی خود، به‌ویژه در سده‌های ۴ تا ۶ میلادی دچار دگرگونی زیادی شد. از سدهٔ ششم بود که زبان‌های جداگانه اسلاوی پدید آمدند. زبان روسی باستانی نیای زبان‌های روسی و بلاروسی و اوکراینی معاصر بود. شاخه‌شاخه شدن روسی باستان و پدید آمدن این زبان‌ها در سدهٔ ۱۶ رخ داد.

آموزش مقدماتی زبان روسی

بزرگ	کوچک	نام	آوانویسی	صدا به فارسی	نوع آوا
А	а	اَ	/a/	آ	صدادار

Б	б	بِه	/b/	ب	بی صدا

В	в	وِه	/v/	و (واو)	بی صدا

Г	г	گِه	/g/	گ	بی صدا

Д	д	دِه	/d/	د	بی صدا

Е	е	یِه	/je/	یِ (ی+اِ)	صدادار

Ё	ё	یُ	/jo/	یُ (ی+اُ)	صدادار

Ж	ж	ژِه	/ ʒ /	ژ	بی صدا

З	з	زِه	/z/	ز	بی صدا

И	и	ایـ	/i/	ای	صدادار

Й	й	ایـ کوتاه	/j/	ای کوتاه	صدادار

К	к	کا	/k/	ک	بی صدا

Л	л	اِل	/l/	ل	بی صدا

М	м	اِم	/m/	م	بی صدا

Н	н	اِن	/n/	ن	بی صدا

О	о	آ	/o/	اُ یا آ کوتاه	صدادار

П	п	پِه	/p/	پ	بی صدا

Р	р	اِر	/r/	ر	بی صدا

С	с	اِس	/s/	س	بی صدا

Т	т	تِه	/t/	ت	بی صدا

У	у	او	/u/	او	صدادار

Ф	ф	اِف	/f/	ف	بی صدا

Х	х	خا	/x/	خ	بی صدا

Ц	ц	تْسه	/ts/	تس	بی صدا

Ч	ч	چِه	/t∫/	چ	بی صدا

Ш	ш	شا	/∫/	ش	بی صدا

Щ	щ	شْچا	/∫t∫/	شچ	بی صدا

Ъ	ъ	نشان سخت	&	–	بی صدا

Ы	ы	یـِری	/ɨ/	ای	صدادار

Ь	ь	نشان نرم		–	بی صدا

Э	э	اِ	/ ə /	اِ	صدادار

Ю	ю	یو	/ju/	یو	صدادار

Я	я	یَه	/ja/	یا	صدادار

در زمان یادگیری به تلفظ و صدای این حروف دقت کنید. این حروف شکلی مشابه الفبای انگلیسی دارند اما صدای آنها متفاوت است.حروفی که شکل مشابه انگلیسی دارند اما صدای آنها متفاوت است

В в  – این حرف شبیه حرف “بی” انگلیسی است اما در روسی صدای “واو” می دهد.

Е е  – این حرف شبیه حرف “ای” انگلیسی است اما در روسی صدای “یِ” می دهد.

Н н – این حرف شبیه حرف “اچ” انگلیسی است اما در روسی صدای “نون” می دهد.

Р р  – این حرف شبیه حرف “پی” انگلیسی است اما در روسی صدای “ر” می دهد.

С с – این حرف شبیه حرف “سی” در انگلیسی است. در زبان انگلیسی حرف سی معمولا صدای “کاف” دارد اما در روسی این حرف صدای “سین” میدهد. در واقع الفبای روسی “S” ندارد و این حرف معادل اس در روسی است.

У у – این حرف شبیه حرف “وای” در انگلیسی است اما در روسی صدای “او” می دهد. در واقع الفبای روسی “U” ندارد و این حرف معادل یو در روسی است.

Х х – این حرف مشابه “ایکس” درانگلیسی است اما در روسی صدای “خ” می دهد.

حروف بدون آوا

الفبای روسی دو حرف بدون آوا هم دارد. در واقع این حروف تنها بر روی حروف کناری خود تاثیر می گذارند. به آنها نشانه های نرم و سخت گفته می شود. البته در سطح اولیه نیازی نیست نگران این حروف باشید. بعدها و با تمرین درک بهترین از آنها پیدا می کنید.

Ъ ъ – این حرف “نشانه سخت” نام دارد. زمانی که در کنار یک نوعی تاکید بر روی آن ایجاد می کند.

Ь ь – این حرف “نشانه نرم” نام دارد. زمانی که در کلمه ای اورده شود حرف بی صدای قبل از خودش را نرم می کند.

نکته ای در مورد حروف صدادار

حروف صدادار در روسی معمولا دو شکل دارند. شکل نرم و شکل سخت، به این جدول دقت کنید:

Я (“ya”)	А (“a”)
Е (“ye”)	Э (“e”)
Ю (“yoo”)	У (“oo”)
Ё (“yo”)	О (“o”)

صدای “ی” همیشه تلفظ می شود اما توجه داشته باشید که این برای مثال صدای “یا” یک صدای ترکیبی نیست، بلکه یک صدای متفاوت به شمار می رود. پس در بخش کردن کلمات حرف بی صدایی که در کنار آن قرار می گیرد تنها یک سیلاب را تشکیل می دهد.

به مثال های زیر توجه کنید:

Нет  – (به معنای نه) به صورت “nyet” تلفظ می شود.

Семь – (به معنای عدد 7) به صورت “syem” تلفظ می شود.

Пять – (به معنای عدد 5) به صورت “pyat” تلفظ می شود.

گرامر زبان روسی

زبان روسی از نظر ساختار گرامری دارای تشابهاتی با زبانهای اروپای شرقی و زبان آلمانی است. برخی از مهمترین خصوصیات این گرامری این زبان عبارتند از:

جنسیت اسامی در زبان روسی

جنسیت اسامی نقش مهمی در زبان روسی ایفا می‌کند. دانستن جنسیت اسامی از این نظر مهم است که این موضوع بر روی صفت‌ها، ضمایر و حالت گذشته افعال تأثیر می‌گذارد. می‌توان گفت ساختن حتی یک عبارت ساده هم در زبان روسی بدون دانستن جنسیت اسامی غیرممکن است.

در زبان روسی هر اسم می‌تواند یکی از سه جنسیت زیر را داشته باشد:

• مذکر
• مؤنث
• خنثی

جنسیت اسامی در روسی از پاره‌ای قواعد تبعیت می‌کند. این قواعد در بیشتر موارد (اما نه همیشه) صادقند. اگر اسم به حیوان یا انسان اشاره کند، اسامی اشاره‌کننده به فرد یا حیوان مذکر، از نظر گرامری هم مذکر خواهد بود و برای مؤنث‌ها برعکس. اسامی خنثی هم به اشیا یا مفاهیم انتزاعی اشاره می‌کنند. تنها دسته کوچکی از جانداران از نظر گرامری اسم خنثی دارند.

البته تعداد زیادی از اشیاء و اسامی غیر زنده هم مذکر یا مؤنث هستند. جنسیت این اسامی از قاعده‌ای تبعیت نمی‌کند و رابطه‌ای با معنای آن‌ها ندارد. طبقه‌بندی اسامی غیر زنده به مذکر و مؤنث از طریق حروف آخر آن‌ها قابل شناسایی است. در واقع جنسیت بیشتر اسامی در زبان روسی را می‌توان از طریق آخرین حروف شناسایی کرد. تعدادی قواعد ساده برای شناسایی جنسیت اسامی وجود دارد. این قواعد برای نوآموزان کافی خواهد بود البته به یاد داشته باشید که از این طریق نمی‌توان جنسیت تمام اسامی روسی را شناسایی کرد.

حالت‌ها در زبان روسی

زبان روسی هم مانند بیشتر زبان‌های اسلاوی حالت محور است. این یعنی در این زبان به جای جایگاه اسم، حالت یا پادژ (Падеж) آن نقش اسم در جمله را مشخص می‌کند. زبان روسی دارای شش حالت متفاوت برای اسامی است:

• فاعلی (Nominative): حالت فاعلی به فاعل جمله اشاره می‌کند. فاعل به معنای واژه‌ای است که فعلی را در جمله انجام می‌دهد. به مثال زیر توجه کنید:

Студент говорит (دانش آموز صحبت می‌کند)

در جمله بالا دانش آموز فاعل جمله به حساب می‌آید.

• مفعولی مستقیم (Accusative): حالت مفعولی مستقیم به مفعول مستقیم جمله اشاره می‌کند و در مقابل حالت مفعولی غیر مستقیم قرار می‌گیرد. به مثال زیر توجه کنید:

Студент читает книгу (دانش آموز کتاب می‌خواند)

در این جمله کتاب مفعول مستقیم جمله است. برای درک بهتر مفعول مستقیم بهتر است مفعول غیر مستقیم را هم بشناسید.

• مفعولی غیر مستقیم (Dative): حالت مفعولی غیر مستقیم به مفعول غیر مستقیم در جمله اشاره می‌کند. به مثال زیر توجه کنید:

Студент пишет письмо сестре (دانش آموز نامه‌ای به خواهر می‌نویسد)

در این جمله ما دو مفعول داریم: نامه و خواهر. نامه مفعول مستقیم جمله و خواهر مفعول غیر مستقیم جمله خواهد بود. البته یک جمله می‌تواند تنها دارای یک مفعول غیر مستقیم هم باشد. در رابطه با روش شناسایی مفعول مستقیم و غیر مستقیم بعداً بیشتر صحبت خواهیم کرد.

• مالکی (Genitive): حالت مالکی به مالکیت چیزی توسط دیگری اشاره می‌کند. به مثال زیر توجه کنید:

Работа студента очень интересна. (کار دانش آموز بسیار جالب است)

در جمله بالا کار متعلق به دانش آموز است پس واژه کار در حالت مالکی قرار خواهد گرفت.

• ابزاری (Instrumental): حالت ابزاری به ابزاری اشاره می‌کند در جمله کاری توسط آن انجام شده. به مثال زیر توجه کنید:

Студент пишет ручкой (دانش آموز با یک مداد می‌نویسد)

در جمله بالا مداد در حالت ابزاریست چراکه از آن به عنوان یک ابزار استفاده شده.

• حرف اضافه (Prepositional): حالت حرف اضافه معمولاً به مکانی اشاره می‌کند که اتفاق در آن رخ داده. به مثال زیر توجه کنید:

Студент живёт в Москве (دانش آموز در مسکو زندگی می‌کند)

در جمله بالا واژه مسکو (Москве) به همراه حرف اضافه в مجموعاً حالت حرف اضافه را ایجاد می‌کنند.

جملات پرکاربرد زبان روسی