زبان چینی یا به بیان بهتر زبانهای چینی بخشی از خانواده زبانهای سینی-تبتی را تشکیل می‌دهند. زبان مادری حدود یک پنجم مردم جهان یکی از انواع زبان چینی است. این زبان در خود زبان چینی و سرزمین چین به نامهای جُونگ ون (中文، Zhōngwén) که برای نامیدن زبان نوشتاری بکار می‌رود، خن یو (汉语/漢語، Hànyǔ) و خوَیو (华语/華語، Huáyǔ) نامیده می‌شود. زبان اصلی و عمده و رسمی در سرزمین چین، چینی ماندارین یا پوتونگ خوا می‌باشد.
زبان چینی با ۱٬۳۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر گوینده پرشمارترین زبان دنیا به شمار می‌رود.
اهمیت آهنگ‌ها در زبان چینی
فرق عمده زبان چینی ماندارین با اکثر زبانهای دیگر جهان در آهنگین بودن آن می‌باشد. بدین صورت که هر هجا در این زبان (chang, chung, bei, ba, lai و…) در ۴ آهنگ و تعدادی از هجاها نیز بصورت استثنائی در ۵ آهنگ تلفّظ می‌شوند.
- در آهنگ اوّل هجا به صورت یکنواخت و کشیده تلفظ می‌شود.
- در آهنگ دوّم، در هنگام تلفّظ هجا صدای فرد به صورت تدریجی به سمت بالا می‌رود.
- در آهنگ سوّم صدای فرد ابتدا به سمت پایین سقوط می‌کند و سپس به سمت بالا اوج می‌گیرد.
- در آهنگ چهارم هجا بصورت دفعی و ضربتی تلفّظ می‌شود.
- تلفّظ پنجم هم که بصورت استثنائی در برخی هجاها وجود دارد فاقد آهنگ است و هجا بصورت معمولی بیان می‌شود.
گستره گویش‌های مختلف زبان چینی در چین
در سرتاسر کشور چین زبان‌ها و گویش‌های مختلفی وجود دارد که اختلاف و فرق اکثر آنها در چگونگی تلفّظ هجاها می‌باشد که در بالا توضیح داده شد. مثلاً یک هجا در زبان یک ناحیه با یک آهنگ خاص یک معنی می‌دهد و در ناحیه‌ای دیگر با همان طرز بیان و آهنگ معنی دیگر. مثلاً همان‌طور گفته شد زبان رسمی یا ماندارین دارای ۴ آهنگ ولی زبان کانتونی (یوئه) که در جنوب این کشور در استان گوانگدونگ (کانتون) رایج است دارای ۸ آهنگ برای تلفّظ هجاها می‌باشد.
زبانهای عمده
- زبانهای عمده چینی بدین شرح هستند:
- کانتونی
- ماندارین
- گویش وو (چینی)
- که جیا (هکّا)
- مین دونگ
- جین یو
- پوشیان
- خویی جو
- مین جونگ
- گَن
- شیانگ
- مین بِی
- مین نَن
- پینگ خوا
آموزش مقدماتی زبان چینی
الفبای زبان چینی
| Chinese Alphabet | English | Pinyin Pronunciation |
|---|---|---|
| 诶 | A | ēi |
| 比 | B | bǐ |
| 西 | C | xī |
| 迪 | D | dí |
| 伊 | E | yī |
| 艾弗 | F | ài fú |
| 吉 | G | jí |
| 艾尺 | H | ài chǐ |
| 艾 | I | ài |
| 杰 | J | jié |
| 开 | K | kāi |
| 艾勒 | L | ài lè |
| 艾马 | M | ài mǎ |
| 艾娜 | N | ài nà |
| 哦 | O | ó |
| 屁 | P | pì |
| 吉吾 | Q | jí wú |
| 艾儿 | R | ài ér |
| 艾丝 | S | ài sī |
| 提 | T | tí |
| 伊吾 | U | yī wú |
| 维 | V | wéi |
| 豆贝尔维 | W | dòu bèi ěr wéi |
| 艾克斯 | X | yī kè sī |
| 吾艾 | Y | wú ài |
| 贼德 | Z | zéi dé |
گرامر زبان چینی
چند مثال از سادگی گرامر زبان چین:
۱- ضمایر ساده در زبان چینی:
شما در همه زبان‌ها می‌بینید که برای ۶ شخص، کلمات مختلفی وجود دارد؛ مثلاً در فارسی: من، تو، او، ما، شما، ایشان. در انگلیسی که بدتر: I, You, (He,She,It), We, You, They در عربی از همه بیشتر ضمیر داریم… اما چینی:
شما فقط مفردها را یاد بگیرید: wǒ, nǐ, tā و برای ساخت جمع آنها انتهای آنها یک men قرار دهید: wǒ men, nǐ men, tā men
۲- افعال در زبان چینی نیاز به صرف ندارند!
جذاب‌ترین ویژگی این گرامر این است که هیچ کدام از افعال نیاز به صرف نسبت به فاعل ندارند. مثلاً فعل shì به معنی «است» برای تمام اشخاص این زبان به همین صورت است؛ اما در فارسی: هستم، هستی، هست، هستیم، هستید، هستند.
حق با چینی است: وقتی چندم شخص بودن فعل از روی فاعل شناسایی می‌شود دیگر چه نیازی است که فعل را دستکاری کنیم؟
۳- در زبان چینی هر کجا که یک فعل لازم نبوده، حذف شده است.
مثال: وقتی می‌گوییم «من گرسنه …» شما ناخودآگاه به جای جای‌خالی «هستم» می‌گذارید. بنابراین در این نوع جملات، حتی فعل shì از جمله حذف شده و فقط می‌گویند: «من گرسنه»
۴- در زبان چینی زمان یا Tense به راحتی هر چه تمام‌تر تغییر می‌کند!
چقدر دردسر در زبانهای مختلف دارید تا مثلاً «زمان گذشته» یا «حال استمراری» یا «آینده» را از فعل بسازید؟ اما در زبان چینی:
– برای ساخت حالت گذشته از فعل: فقط کافی‌ست بعد از آن le (لُ) بگذارید، همین! مثال: yòng le برای همه اشخاص یعنی used
– برای ساخت حال استمراری از فعل: فقط کافی‌ست قبل از آن zài (زَی) بگذارید، همین! مثال: zài yòng برای همه اشخاص یعنی using
– برای ساخت زمان آینده از فعل: فقط کافی‌ست قبل از آن huì (هو-وَی) بگذارید، همین! مثال: huì yòng برای همه اشخاص یعنی will use
۵- منفی کردن و سؤالی کردن در زبان چینی آسان است:
در بسیاری از حالات خیلی راحت با قرار دادن یک ma در انتهای یک جمله مثبت، آن جمله سؤالی می‌شود. منفی کردن هم هر چند دو سه نوع است اما بسیار آسان است.
و نمونه‌های بسیار جالب دیگر که به نظر من گرامر این زبان را به عنوان گرامر معیار برای زبان نهایی، کاندید اصلی می‌کند.
این بحث می‌تواند در رشته کامپیوتر هم در بحث RDF (آنتولوژی) به کار برود.
به هر حال، دوستانی که کارهای پژوهشی در این زمینه دارند، قدر این گرامر را بدانند و با آن آشنا شوند و از آن ایده بگیرند.
جملات پرکاربرد زبان چینی
| معادل فارسی | نحوه تلفظ | متن چینی |
|---|---|---|
| بله | Shì | 是 |
| خیر | bùshì | 没有 |
| سلام | Nǐ hǎo | 你好 |
| حالت شما چطوره؟ | Nǐ hǎo ma | 你好吗？ |
| اسم شما چیه؟ | Nǐ jiào shénme míngzi | 你叫什么名字？ |
| اسم من _____ است. | Wǒ jiào ______ | 我叫 _____ |
| لطفاً | Qǐng | 请 |
| ممنون | Xièxiè | 谢谢 |
| ببخشید! / عذر می خوام. | Dǎrǎo yixià | 打扰一下 |
تشکر به زبان چینی
| معادل فارسی | نحوه تلفظ |
|---|---|
| متشکرم | xie xie |
| مهم نیست (خوش باش یا وظیفه‌ام بود) | hen le yi |
| خواهش می‌کنم | bu ke qi |
| از کمکتان سپاسگزارم | gan xie ni de bang mang |
| این خوبیِ شما را می‌رساند | ni zhen hao |
| از شما قدردانی می‌کنم | gan xie ni de hou yi |
| ممنون از همه چیز | gan xie ni wei wo zhun bei de yi qie |
| ممنون. روز خیلی خوبی بود | gan xie ni zhe mei hao de yi tian |
عذرخواهی به زبان چینی
- شرمنده (ببخشید) = dui bu qi
- لطفاً مرا ببخش = qing yuan liang
- متأسفم که باعث شدم شما منتظر بمانید = dui bu qi, rang ni jiu deng le
- این بی‌دقتی مرا نشان می‌دهد = shi wo bu xiao xi
- متأسفم، نمی‌توانم شما را همراهی کنم = dui bu qi, wo bu neng lai
- متأسفم که باعث شدم قرارمان را به هم بزنیم = dui bu qi, shi yue le
- معذرت می‌خواهم که شما را به زحمت انداختم = hen bao qian , gei ni dai lai le bu bian
- متأسفم که این‌قدر برای شما مشکل درست کردم = hen bao qian , gei ni dai lai le ma fan
- مشکلی نیست، خودت را ناراحت نکن = qing bie zai yi
- مشکلی نیست = mei guan xi
- اهمیت ندهید = bu yao jin
پرسش دوباره به زبان چینی
- لطفاً تکرار کنید = qing zai shuo yi ci
- چی؟ =shen me
- لطفاً آرام‌تر صحبت کنید = qing shuo man dian er
- لطفاً بلندتر صحبت کنید = qing shuo da sheng dian er
- واقعاً؟ = zhen de ma
- آیا شما مطمئن هستید؟ = mei cuo ma
سؤال‌های ابتدایی به زبان چینی
- چرا = wei shen me
- کی = shen me shi hou
- کجا = zai na er
- چیست؟ = zhe shi shen me
- کدام = na yi ge
- کیست = shi shui ya
- چند تا = you duo shao
- به چه مدت = you duo jiu
- چه قدر دور است = yu duo yuan
سلام گفتن به زبان چینی
- سلام = ni hao
- صبح بخیر = zao an
- بعدازظهر بخیر = wu an
- غروب بخیر = wan an
- چه طوری =ni hao ma
- تا الان همه چیز خوب بوده = yi qie bu cuo
- من زیاد بد نیستم = bu tai cha
- وقت زیادی است که شما را ندیده‌ام = hao jiu bu jian le
- از آشناییتان خوشبختم = hen gao xing jian dao ni
- خوشحالم که شما را دوباره می‌بینم = hao gao xing zai jian dao ni
- ۱ یک = yi
- ۲ دو = er
- ۳ سه = san
